De klokkengieter

De stellages omarmen de Dom van Utrecht als moeders die hun kinderen tegenhouden bij een drukke weg. Ik sta bovenin terwijl de lappen stof die de stellages omkleden klapperen in de wind. Huiverend duik ik weg in mijn jas. De rondleiding in de toren van ruim 112 meter hoog zit er bijna op.

Het bezoek aan de Dom van Utrecht maakt deel uit van een programma van en voor enkele collega´s die hun jubilea vieren bij de gemeente Nijmegen. Tijd gaat snel voorbij als je werkt en je je leven leeft. Als ik even met mijn ogen knipper ben ik ook aan de beurt voor mijn jubileum, maar zover is het nog niet. Terwijl ik op de Dom tussen de flapperende stukken stof door het uitzicht op Utrecht probeer te zien, denk ik terug aan wat de gids vertelde tijdens de rondleiding.

Wat me het meest bij zal blijven, is het verhaal bij de klokken die in de toren hangen. Zo heet de grootste klok die er hangt Salvator. Die klok weegt ruim 8000 kilo en als hij geluid wordt, moeten er minstens twee personen aan de touwen gaan hangen. Dat mochten wij als bezoekers niet doen, maar onze gids demonstreerde wel de verschillende klanken die de klokken maken door met een hamer hard op enkele klokken te slaan. Eerst op eentje met een hoge klank, die je kan associëren met feestelijkheden en vieringen. Daarna sloeg hij op een klok in die juist lage tonen produceert. Zoals je die hoort voor de Dodenherdenking op 4 mei.  

Alle klokken die in de Dom hangen zijn bijzonder omdat ze zeer goed gemaakt zijn, maar de meest bijzondere exemplaren zijn in 1505 en 1506 gemaakt door de Nijmeegse klokkengieter Geert van Wou (ca. 1450-1527). Hij was in zijn tijd een van de meest gezochte vakmensen als het om gieten gaat. Zowel in de Nederlanden als in de Duitse gebieden. Zijn vak had twee kanten: hij maakte klokken waarmee men in tijden van gevaar alarm kon slaan, maar tegelijkertijd maakte hij ook stukken geschut die het gevaar konden zíjn. Tegenwoordig zou dat toch wat Kamervragen opleveren.

Ik ben een beetje jaloers op Utrecht omdat de Dom klokken van Geert van Wou heeft. De oudste klok in de toren van de Nijmeegse Sint Stevenskerk komt uit 1566, jaren nadat de beroemde klokkengieter overleden was. Het enige dat, zover ik weet, in Nijmegen aan de geboren Nijmegenaar herinnert zijn de naar hem genoemde trappen bij de Sint Steven: de Geert van Woutrappen. Toch hebben Utrecht en Nijmegen nog iets gemeen op dit gebied: de beiaardier die het klokkenspel in de Utrechtse Dom bespeelt, doet dat ook in de St. Stevenstoren. Zo zijn we op muzikale wijze toch met elkaar verbonden.