2022: een fantastisch jaar voor fantasy

Het einde van 2022 nadert. Tijd voor terugblikken en eindejaarslijstjes. Het was een fantastisch jaar voor fantasy. Ik heb zelden in één jaar zoveel fantasy gelezen als in 2022. Voordat ik daar op inga zal ik eerst stilstaan bij de vraag wat fantasy eigenlijk is en wat dit genre voor mij persoonlijk betekent.

Wat is fantasy?

Van Dale vat fantasy samen als “genre van verhalen, films e.d. met veel magie die spelen in denkbeeldige werelden”. Verder valt het genre fantasy onder te verdelen in verschillende soorten. Twee van de belangrijkste categorieën zijn:

1. Low fantasy. Verhalen die zich in een parallelversie van onze wereld afspelen, waarbij er vaak een schaduwwerkelijkheid bestaat vol magie en wonderlijke wezens. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Harry Potter-verhalen. Via een trein op perron 9¾ kwam Harry in de magische wereld van Zweinstein terecht. En dat was pas het begin.
   
2. High fantasy. Verhalen die zich in een eigen werkelijkheid afspelen, die losstaat van onze aarde. Het bekendste voorbeeld (en de grondlegger van fantasy zoals we die nu kennen) daarvan is waarschijnlijk The Lord of The Rings  van J.R.R. Tolkien. Hij bedacht talen, continenten, volken, culturen en geschiedenis om zijn Midden-Aarde vorm te geven.

Wat spreekt me zo aan in fantasy?

Als tienjarige jongen las ik In de ban van de ring en sindsdien heeft fantasy me nooit meer losgelaten. Het genre bood me in de duistere momenten van 2022, met oorlog in Europa en crisis op crisis in de hele wereld een welkome afleiding. Want dat is natuurlijk een van de belangrijkste functies van fantasy en andere vormen van fictie: escapisme. Het is fijn om af en toe in een andere wereld te zijn. Wat niet wil zeggen dat alles in die andere wereld rozengeur en maneschijn is. Meestal moet er ook in fantasy gestreden worden tegen tyrannen en onrecht. In die zin weerspiegelen de verhalen het goede en kwade in de mens. In fantasy kan vaak door vriendschap en hoop ondanks alles het kwaad overwonnen worden.

Spelregels

Tijd voor mijn fantastische boekbesprekingen van 2022. De kwaliteit van de fantasyboeken die ik dit jaar las, is zo hoog dat ik ze allemaal kort zal bespreken. Ik zal de 22 fantasyboeken onderverdelen in de volgende categorieën:

1. Op zichzelf staande boeken.
2. Verhalenbundels met korte verhalen.
3. Boeken die deel uitmaken van series.

In elke categorie zet ik de boeken op volgorde van mijn leesplezier. Te beginnen met het beste boek.

Op zichzelf staande boeken

1. Neil Gaiman, The Ocean at the End of the Lane (2013/ 328 p.).
   Geweldige titel. Het boek is een prachtig melancholisch sprookje, met beeldschone illustraties in blauwe en zwarte inkt. Een echo van hoe jeugd en herinneringen vervliegen in de tijd. Misschien wel mijn favoriete boek van dit jaar én mijn favoriete boek van Neil Gaiman.
2. Ray Bradbury, Something Wicked this way comes (1962/ 263 p.)
   Duistere fantasy en horror. Dit is een zeer poëtisch geschreven boek over een jongensvriendschap, verlangens van mensen in een kleine stad en een rondreizend circus dat die verlangens kan vervullen, maar tegen een hoge prijs. Dit tijdloze verhaal uit 1962 heeft ongetwijfeld vele schrijvers geïnspireerd. Stephen King is er één van. De onheilspellende titel is ontleend aan een citaat uit Shakespeares Macbeth: “By the pricking of my Thumbs. Something wicked this way comes.” Klassieke verhalen rijden rondjes met elkaar in een carrousel op de kermis en reïncarneren voor eeuwig in nieuwe gedaantes.
3. Stephen King, Fairy Tale (2022/ 578 p.). Mooi verhaal met een sympathieke jonge Kinghoofdpersoon. Hij heet Charlie. Wat hem zo sympathiek maakt is dat hij andere mensen helpt. Zoals zijn vader en een oude chagrijnige buurtgenoot. En hij houdt van honden en daarom krijgt hij bonuspunten. Verder is het verhaal een eerbetoon aan duistere sprookjes, de horror van H.P. Lovecraft en Ray Bradbury’s Something Wicked this way comes.

Verhalenbundels

1. Jim Butcher, Side jobs (2010/ 403 p.). Korte verhalen over moderne tovenaar en speurneus Harry Dresden. Hij is een soort kruising tussen Harry Potter en Dirty Harry. Favoriete verhalen: The Warrior en Aftermath.
2. Jim Butcher en Kerrie L. Hughes, red, Heroic Hearts (2022/ 350 p.). Korte verhalen van verschillende auteurs. Favoriete verhalen: Annie Bellet, Train to last Hope, Kerrie L. Hughes, Troll Life, Jennifer Brozek, The necessity of pragmatic Magic en Patricia Briggs, Dating Errors.
3. Tais Teng, Onder parelmoeren hemels (2010/ 234 p.).
   Korte verhalen van een Nederlandse fantasyschrijver. Vermakelijk, maar ze springen wel wat van de hak op de tak. Favoriet verhaal: Een dukaat voor de veerman. Omdat het verhaal een mooie twist heeft.

Series

I The Faithful and the Fallen
De schrijver John Gwynne is mijn ontdekking van dit jaar. Ik heb zelden boeken zo snel gelezen als die van John Gwynne. Elk hoofdstuk eindigt met een cliffhanger zodat je verder wilt lezen. Met als gevolg dat ik dit jaar alle negen boeken die Gwynne tot nu toe heeft geschreven, heb verslonden. Toen ik in de eerste helft van 2022 begon aan zijn boek Malice, het eerste deel van The Faithful and the Fallen-serie wist ik niet wat me overkwam. Het verhaal greep me meteen bij mijn strot en liet niet meer los. Net als de wolf van hoofdpersoon Corban, Storm genaamd. De serie heeft meerdere gezichtspunten, epische gevechten en politieke intriges in een middeleeuws aandoende setting met Keltische magie, REUZEN, engelen en demonen.

1. John Gwynne, Malice (2012/ 628 p.)
2. John Gwynne, Valour (2014/ 648 p.)
3. John Gwynne, Ruin (2015/ 746 p.)
4. John Gwynne, Wrath (2016/ 685 p.)

II The Bloodsworn Saga
Epische fantasy in een door Noordse mythologie geïnspireerde wereld met aansprekende karakters. Ik hou van Noordse mythologie en over levensechte complexe personages lees ik graag. Misschien is deze serie nog wel beter dan de eerdere boeken van John Gwynne, maar deze is nog niet compleet.

5. John Gwynne, The Shadow of the Gods (2021/ 482 p.)
6. John Gwynne, The Hunger of the Gods (2022/ 633 p.)

III Of Blood and Bone
Deze serie speelt zich ongeveer honderd jaar na de gebeurtenissen in The Faithful and the Fallen-serie af. Hoewel ik de eerdere serie beter vind, ook zeer leesbaar. De verhalen bevatten de nodige horrorelementen. Mooi hoe het verschil tussen goed en kwaad allesbehalve zwart-wit is.

7. John Gwynne, A Time of Dread (2018/ 458 p.)
8. John Gwynne, A Time of Blood (2019/ 474 p.)
9. John Gwynne, A Time of Courage (2020/ 648 p.)

IV Empire of the Vampire
Fantasy in een wereld die geïnspireerd lijkt door Europa, en dan vooral Frankrijk, tijdens de renaissance of iets later. Alleen dan met magie en vampiers en een intrigerende hoofdpersoon, die zijn miserabele levensverhaal vertelt. Een waarschuwing voor liefhebbers van de vampiers uit Twilight: deze vampiers zijn niet (ik herhaal: NIET) sexy, maar het zijn enge monsters die uit zijn op absolute macht. En nog een waarschuwing: hoewel de schrijver heel erg op muzikant Dave Grohl lijkt, hij is het niet.

10. Jay Kristoff, Empire of the Vampire (2021/ 719 p.).

V The Green Bone Saga
Een soort Aziatische The Godfather in een stedelijke fantasy-omgeving. Twee misdaadfamilies gaan onder andere met behulp van met aan jade ontleende magische vechtsportkrachten de strijd met elkaar aan. Al spelen politieke en economische invloeden ook een grote rol in die strijd. Zeer gelaagde personages waar je je als lezer verbonden mee gaat voelen. Soms met pijnlijke gevolgen. Vlot geschreven. Het boek Jade Legacy, het derde deel van deze trilogie, staat op mijn leeslijst voor 2023.

11. Fonda Lee, Jade City (2017/ 498 p.)
12. Fonda Lee, Jade War (2019/ 590 p.)

VI The Band
Serie boeken over huurlingen die alsof ze een rockband zijn rondtoeren en monsters bestrijden. Komische fantasy, over the top, maar met het hart op de juiste plaats. Voor liefhebbers van Terry Pratchett en klassieke rock. Een derde deel in de serie is nog in de maak.

13. Nicholas Eames, Kings of the Wyld (2017/ 494 p.).
14. Nicholas Eames, Bloody Rose (2018/ 510 p.)

VII The Left-Handed Booksellers of London
Van de schrijver kende ik een paar korte verhalen. Verder valt zijn naam op: Garth Nix is een briljante naam voor een fantasyschrijver en het blijkt zijn echte naam te zijn! Behalve de naam van de schrijver trok vooral de titel mijn aandacht. Ik wilde weten wie die boekverkopers waren en het antwoord stelt niet teleur. Al moet het verhaal wel even op gang komen. Charmant, luchtig urban fantasy-verhaal voor pubers en jongvolwassenen, maar ook leuk voor dinosaurussen zoals ik.

15. Garth Nix, The Left-Handed Booksellers of London (2020/ 390 p.)

VIII Empire of the Wolf
Serie over een soort fantasyversie van Judge Dredd. De hoofdpersoon is de assistent van een rondreizende rechter met magische krachten die tegelijkertijd jury, rechter en beul is. Hij is niet erg sympathiek, maar heeft het recht aan zijn zijde. Of mogelijk toch niet.

16. Richard Swan, The Justice of Kings (2022/ 413 p.)

Tot slot

Mijn liefde voor het fantasygenre werd in 2022 opnieuw aangewakkerd dankzij de boeken die ik las. Ze waren heerlijk divers. Van verhalen in een middeleeuwse setting tot tijdloze sprookjes en stedelijke moderne omgevingen waar de magie zich verborgen houdt. Van epische proporties tot persoonlijke familiedrama’s. Verder hebben de meeste verhalen interessante en geloofwaardige hoofdpersonen. Alles behalve perfect, maar wel met het hart op de goede plaats. Persoonlijk heb ik er moeite mee als een hoofdpersoon extreem onsympathiek of zelfs kwaadaardig is. Ik geef de voorkeur aan karakters die moreel gezien meer aan de ‘goede’ kant staan. Ik vond het ook leuk om te lezen over karakters die in eerste instantie niet doorhadden dat ze aan de ‘verkeerde’ kant stonden. De personages waar ik dit jaar over las zijn zeker geen lieverdjes. En dat is prima.